فن سانتریفیوژ چیست و چه ویژگی های دارد؟

فن سانتریفیوژ عملکرد و تجهیزات

جهت حرکت هوا، بخارات و انواع گازها در یک سیستم تهویه و غلبه بر افت های موجود در سیستم نیاز به هواکش سانتریفیوژ (فن گریز از مرکز) می باشد.

فن سانتریفیوژ Centrifugal Fans که تحت عنوان بلوئر نیز شناخته می شود یکی از متداول ترین انواع فن صنعتی می باشد که به طور معمول در محیط هایی با فشار استاتیکی بالا و در فضاهای صنعتی کانال کشی شده به کار گرفته می شود. گستره کاربرد هواکش سانتریفیوژ بسیار فراوان است ، سیستم های هواساز HVAC، اتاق های تمیز، کارخانه های صنعتی، آشپزخانه های صنعتی، سالن های اجتماعات و .... مکان هایی هستند که از فن سانتریفیوژ در تهویه هوا استفاده می گردد.

هوای ورودی به فن سانتریفیوژ (فن گریز از مرکز) موازی با محور چرخشی فن وارد دستگاه می شود و با حرکت شعاعی به سمت پروانه ها و بالک ها حرکت می کند. در حین این روند انرژی جنبشی هوا و همچنین فشار استاتیکی آن افزایش پیدا می کند.

از هواکش سانتریفیوژ جهت تهویه هوای محیط های اسیدی، محیط های با دمای بالا، محیط های با غلظت غبار بالا و همچنین محیط های انفجاری استفاده می شود . که با توجه به شرایط محیط مورد استفاده فن سانتریفیوژ ، جنس بدنه، پروانه، نوع الکتروموتور و ... محاسبه و لحاظ می گردد.

اجزای اصلی تشکیل دهنده فن های سانتریفیوژ

اجزای اصلی هواکش های سانتریفیوژ عبارتند از

• هوزینگ فن
• پروانه Impeller
• داکت خروجی و ورودی هوا
• محور محرک پروانه فن
• داریور فن

تجهیزات جانبی هواکش سانتریفیوژ

• یاتاقان ها
• کوپلینگ
• دستگاه قفل کننده پروانه
• ورق های شفت

جنس بدنه هواکش سانتریفیوژ

جنس بدنه فن (هوزینگ فن) با توجه به شرایط محیطی که فن مورد استفاده قرار می گیرد تعیین می گردد. به صورت کلی جنس بدنه فن می تواند از مواد زیر باشد.

• استیل
• گالوانیزه
• pvc
• ABS
• ST37

پروانه هواکش سانتریفیوژ

پروانه در هواکش سانتریفیوژ دارای یکی از 4 طرح زیر است.

• پروانه خمیده رو به جلو Forward Curved
• پروانه شیب دار رو به جلو Forward Inclined
• پروانه شعاعی Radial Impeller
• پروانه خمیده به عقب Backward Curved
• پروانه شیب دار رو به عقب Backward Inclined
• پروانه تیغه نازک Airfoil

پروانه فوروارد Forward Impeller

پروانه فوروارد خمیده که تحت عنوان قفس سنجابی هم شناخته می شود، دارای پره هایی است که به سمت چرخش انحنا دارند.این فن به فضای کمی نیاز دارد، سرعت کمی دارد در نتیجه بدون سر و صدا می باشد.

از فن سانتریفیوژ فوروارد در فشارهای استاتیک کم و متوسط مانند سیستم های گرمایشی، تهویه مطبوع و همچنین سیستم های جایگزین کننده هوا استفاده می گردد. استفاده از فن های سانتریفیوژ فوروارد جهت انتقال گرد و غبار و ذرات چسبنده توصیه نمی گردد چرا که برخورد و چسبیدن مواد به تیغه های پروانه منجر به ایجاد عدم تعادل در پروانه و در نهایت فن می شود.

پروانه شعاعی Radial Impeller

این نوع فن دارای تیغه های مستقیم و یا در جهت شعاع لوله هواکش می باشد. قسمت محفظه این هواکش به اندازه لوله های ورودی و خروجی آن ساخته می شود تا برای عبور مواد سرعت کافی تولید کند. تیغه های گوناگونی از این مدل پروانه تولید می شوند که می توانند قابلیت وسیعی در انتقال مواد داشته باشند. با طراحی اصولی این تیغه ها راندمان هواکش سانتریفیوژ بالا می رود و قابلیت انتقال مواد نیز ارتقا پیدا می کند.

پروانه های شعاعی در مقابل ذرات، گرد و غبار و مواد آلاینده عملکرد بسیار مطلوبی دارند و فن های سانتریفیوژ با پروانه شعاعی (رادیال) در سیستم های مکنده و هنگامی که ذرات از هواکش عبور خواهند کرد استفاده می گردد.

بیشتر سیستم های مکنده که جهت انتقال هوای کثیف یا تمیز مورد استفاده قرار می گیرند از فن سانتریفیوژ رادیال استفاده می گردد.

پروانه بکوارد Backward Impeller

در این مدل از فن سانتریفیوژ جهت تیغه های پروانه هواکش در خلاف جهت انحنا می باشد. هواکش سانتریفیوژ بکوارد به طور معمول دارای قدرت بالاتر، سرعت بیشتر، سر و صدای کمتر و در کل راندمان بالاتر و تحمل فشار و بار بسیار بیشتری نسبت به سایر فن های سانتریفیوژی می باشد.

در فن های سانتریفیوژ بکوارد در نزدیکی نقطه کار دستگاه بیشترین توان و راندمان سیستم حاصل می شود. هر گونه تغییر به دلیل عواملی نظیر تغیر فشار سیستم می تواند باعث کاهش چمشگیر عملکرد مطلوب فن شوند.

در طراحی تیغه های فن سانتریفیوژی شکل تیغه به نوع ذرات آلاینده بستگی دارد.