فن ضد انفجار چیست ؟ مقدمه ای بر فن های ضد انفجار – پارت اول

مقدمه

فن ضد انفجار چیست ؟ با توجه به اینکه در برخی از مراکز صنعتی از قبیل پتروشیمی ها، صنایع رنگ سازی، صنایع شیمیایی، پالایشگاه های نفت و گاز و … بخارات گاز های قابل اشتعال و انفجار وجود دارد، پاسخ به این سوال می تواند بسیار کلیدی و راهگشا باشد.

فن ضد انفجار صنایع نفت و گاز – البرز فن

در محیط هایی نظیر کارخانه های تولید چسب، کارخانه های تولید رنگ صنعتی، صنایع نفتی و گازی ، استفاده از الکتروموتورها و تجهیزات معمولی و متداول می تواند خطرات شدید و جبران ناپذیری را تولید نماید.

برای اینکه این گونه حوادث رخ ندهد لازم است تا از تجهیزاتی استفاده شود که جرقه وشوک الکتریکی که منجر به انفجار خواهد شد را تولید نمی کنند.

به این تجهیزات در اصطلاح تجهیزات ضد انفجار می گویند که شامل فن های ضد انفجار نیز می شود.

برای اینکه بدانیم انفجار چگونه رخ می دهد لازم است در ابتدا شرایط تولید فرایند اشتعال و انفجار را بدانیم.

شرایط تولید فرایند اشتعال و انفجار

برای اینکه شرایط یک اشتعال و انفجار را داشته باشیم لازم است ابتدا اکسیژن کافی در محیط وجود داشته باشد و در مرحله بعد لازم است درجه حرارت مورد نیاز برای اشتعال و یا انفجار در محیط تولید شود که آن نیز می تواند از هر منبعی چون شعله، جرقه و … تامین شود.

با توجه به متفاوت بودن اشتعال و انفجار تعریف کوتاهی از انفجار می دهیم.

انفجار در حقیقت تغییر ماهیت یک ماده با سرعت بالا می باشد که این تغییر ماهیت میتواند از مایع یا جامد و حتی از گاز به گاز باشد.

اگر بخواهیم عوامل تولید کننده انفجار را در محیط های مختلف بررسی کنیم می توان عوامل زیر را نام ببریم:

– جرقه الکتریکی و قوس الکتریکی در هنگام جوشکاری
– صاعقه
– جرقه های الکریکی که در هنگام قعطی کابل های برق تولید می شوند
– جرقه های تولید شده از سنگ فرز
و عوامل دیگر که توسط افراد در محل صورت می پذیرد.

فن های سانتریفیوژی بکوارد و فوروارد

آشنایی با هواکش های محوری

اصول تهویه مرغداری با استفاده از هواکش های اگزاست

بررسی استانداردهای مرتبط با فن های ضد انفجار

فن ضد انفجار چیست؟ استانداردهای فن ضد انفجار – البرز فن

برای سیستم های ضد انفجار استانداردهای زیادی در اروپا و امریکا تدوین گردیده است که برخی از این استانداردها به شرح ذیل می باشند:

– استاندارد NEC500 : برای طبقه بندی فضاهای مستعد انفجار
– استاندارد CSA-M421-93: برای طبقه بندی فضاهای مستعد انفجار
– استاندارد BS EN 5003
– استاندارد IEC 62013
– استاندارد IEC 600529
– استاندارد IEC 1241-1-1
– استاندارد EN 60529

استاندارد NEC 500 امریکا

استاندارد NEC 500 امریکا در طبقه بندی فضاهای مستعد خطر دو دسته اصلی معادن ذغال سنگ و غیر معادن را دارد. لازم به ذکر می باشد که در این استاندارد معادنی را که دست نخورده باشند به عنوان مناطق مستعد انفجار دسته بندی می کند.

استاندارد CSA-M421-93 نیز در خصوص تقسیم بندی مناطق خطر گردآوری شده است. در استاندارد NEC 500 در خصوص فضاهای معادن سه دسته بندی وجود دارد که عبارتند از:

– CLASS I: فضاهایی را شامل می شود که در آنها گازها و بخارات قابل اشتعال بصورت معمول وجود دارند.
– CLASS II: فضاهایی را شامل می شود که در آنها غبار های قابل اشتعال بطور طبیعی وجود دارد و یا احتمال آنکه بوجود بیاید نیز بالا می باشد.
– CLASS III : فضاهایی را شامل می شود که در آنها مواد قابل اشتعال بطور کامل وجود دارد.
در این تقسیم بندی تاسیسات صنعتی در CLASS I قرار می گیرند.

 استاندارد IEC 60079-10

در استاندارد IEC 60079-10 تقسیم بندی فضاها بر اساس مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار به سه ZONE تقسیم می شود. که عبارتند از:

– ZONE 0 : در این دسته بندی مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار بیش از ۱۰۰۰ ساعت در سال تخمین زده می شود
– ZONE 1 : در این دسته بندی مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار بین ۱۰ تا ۱۰۰۰ ساعت در سال محاسبه می شود.
– ZONE 2 : در این دسته بندی مدت زمان حضور گازهای قابل انفجار کمتر از ۱۰ ساعت در سال محاسبه می شود.

دسته بندی تجهیزات برقی

تجهیزات برقی ضد انفجار – البرز فن

در کنار دسته بندی محیط ها دسته بندی دیگری نیز برای تجهیزات برقی وجود دارد. این دسته بندی تجهیزات را در مقابل عوامل محیطی چون آب و گردوغبار حفاظت می کند. این درجه حفاظت شامل حفاظت بدنه و محفظه می باشد که به IP معروف می باشد.

اعدداد IP شامل دو رقم می باشند که رقم اول حفاظت دستگاه را در مقابل گرد و غبار و ذرات ریز جامد می باشد که از ۰ تا ۶ را شامل می شود.

رقم دوم حفاظت دستگاه در مقابل مایعات می باشد که از ۰ تا ۸ را شامل می شود. که هرچه این اعداد بالاتر می روند درجه حفاظت بالاتر می رود .

برای ایجاد اشتعال و یا انفجار بایستی در کنار دو عامل ذکر شده حداقل انرژی نیز تامین شود. این مقدارانرژی مورد نیاز برای ایجاد انفجار یک ماده یا گاز می تواند چند ده میکروژول باشد.

به عنوان مثال برای هیدروژن این میزان انرژی ۲۰ میکروژول و برای پروپانن ۱۸۰ میکروژول می باشد.

رنج حرارتی دستگاه های الکترونیکی

رنج دمایی تجهیزات الکتریکی – البرز فن

با توجه به استاندارد های تدوین شده برای تجهیزات برقی و الکتریکی رنج های دمایی تعیین شده است که شامل ۶ دسته مختلف می باشد که بر اساس این دسته بندی دمای اشتعال برای تجهیزات تعیین می شود تا منجر به انفجار نشود.

بایستی دراین مورد دقت نمود که رنج حرارتی دستگاه و تجهیز برقی نسبت به دمای اشتعالی گازهای قابل انفجار کمتر باشد.

هرچه رنج از T1 به سمت T6 حرکت می کند حالت ایمن تری دارد. لذا باید توجه نمود که به عنوان مثال برای محیط دارای حالت انفجاری T4 نمی توان از تجهیزات حالت T1 یا T2 یا T3 را استفاده نمود.

نوع دیگری از دسته بندی تجهیزات الکتریکی براساس استانداردهای ذکر شده در بالا می باشد که به سطح خطرناکی گازها و غبارهای قابل اشتعال مربوط می شود.
که با توجه به مورد بالا به سه گروه IIA، IIB و IIC تقسیم می شوند.

الکتروموتور هواکش ضد انفجار

در این مقاله سعی کردیم به این پرسش پاسخ دهیم که فن ضد انفجار چیست استانداردهای مرتبط با آن را بررسی کردیم در قسمت بعدی با جزییات بیشتری از فن های ضد انفجار آشنا می شویم.

البرز فن تولید کننده انواع فن صنعتی و فن های ضد انفجار .

برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت کاتالوگ با مشاورین ما تماس حاصل نمایید.